Zout

[foto: zoutkristallen in de Camargue 2017]

Op de keukentafel stond een potje met zout. Op het potje stond “sel de tavola”, gewoon italiaans voor tafelzout weet ik nu, maar dat woord kenden we niet in het boerendorp waar ik opgroeide. En het verbijsterende is dat ik het mij ook niet afvroeg, het hele concept van een vreemde taal en cultuur, waar ik nieuwsgierigheid naar die vreemde worden aan zou kunnen ophangen, ontbrak. Maar ik zag elke dag dat potje staan en de woorden hadden een magische klank, vaag en ongrijpbaar. Heel eigenaardig om daarop terug te kijken. Er was een krant, er was een bibliotheek, maar dat bleef allemaal abstract, niet verbonden met de werkelijkheid binnen de dorpsgrenzen. We zagen de wereld door een kijkglas en realiseerden ons niet dat wij zelf in die wereld leefden.

Ik probeer dat wel eens uit te leggen aan mensen, hoe dat is als je zo totaal in een isolement leeft – zonder dat te beseffen. Hoe er uit onwetendheid ook geen voedingsbodem, geen focus voor nieuwsgierigheid is. Er is de magie van ‘e pericoloso sporgersi’, maar niet de bijbehorende fantasie van exotische volken en landschappen, zelfs al zouden die totaal aan de fantasie zijn ontsproten.

Nieuwe producten kwamen in onze werkelijkheid binnen als ‘kornetbief’ en ‘swieter’ maar geen idee van de herkomst, die gedachte kwam gewoon niet op. Later pas kwam beetje voor beetje de kennis, kleine openbaringen die de onzichtbare muur tussen het dorp en de Grote Wereld steen voor steen afbraken. Verspreide puzzelstukjes die alles bij elkaar – de illusie van – een coherent globaal wereldbeeld hebben gecreëerd. De wereld zoals die tenslotte geheel ontsloten werd door internet en avontuurlijke vakantiebestemmingen.

Daarmee is het dorpsleven van toen gereduceerd tot onvoorstelbare naïviteit, precies zo onvoorstelbaar als dat destijds de grote wereld was. Toch is ook de magie van ‘sel de tavola’ gebleven, een vleug mystiek die het ondanks alles waard is om gekoesterd te worden. Dat bij alle begrip ook die laag van ongrijpbaarheid voelbaar blijft. Het is een tweeslachtig gevoel. Die laag die maakt dat ik altijd met een zekere verbazing een wereld inkijk die ik mij nooit helemaal eigen heb kunnen maken, de laag die van mij een filosoof heeft gemaakt, is ook de laag die het kind in mij heeft beschermd en dat is reden tot dankbaarheid.