Ik had het voornemen om eens te gaan zoeken naar paddenstoelen, echt iets voor de herfst. Iets dat we in onze jeugd deden, dan werden we door de schoolmeester het bos in gestuurd om herfststukjes te maken, in schoenendozen. Zo werd het bos grondig kaalgeplukt. Tegenwoordig wordt de natuur met rust gelaten, als het goed is. Een foto volstaat om mijn opmerkzaamheid te boekstaven. Een foto heeft bovendien belangrijke voordelen, bijvoorbeeld dat hij niet na een paar dagen gaat rotten. En hij is ook geschikt voor bomen en zelfs hele landschappen.
Bij mij ligt meestal daarop de focus , het grotere werk dus. Paddenstoelen zie ik niet veel en ik vroeg mij af of ze er nog wel zijn, gelet op het voorgaande. Maar er bleek veel moois te vinden, gewoon door de aandacht erop te richten. Je loopt maar wat en als je oplet zie je iets interessants. Dan sta je stil, gaat het wat nader bekijken en dan ga je ook allerlei andere dingen in de buurt zien. Ik blijf dat een bijzondere ervaring te vinden.
Deze dag liep ik door mooi herfstbos in het Renkums Beekdal. Ik loop wel vaker door een bos, maar toch wisten de statige solitaire bomen, de spiegeling van kleuren in een plas, mij weer te boeien als vanouds. Zoals de naam zegt, er stroomt water, de sprengen: door mensenhand gegraven beken die niet zo heel lang geleden nog als duurzame energiebron avant la lettre werden benut. In deze omgeving werden watermolens onder meer gebruikt om papier te maken. Ze zijn de oorspong van de papierindustrie die in deze streek tot op heden floreert – om maar een linkje te maken met mijn werk.
Maar vandaag gaat het om een welkom neveneffect, de stroompjes die aan dit kleinschalige landschap een extra dimensie geven. Het murmelende water, dat het gevoel versterkt van in de levende natuur opgenomen te zijn.
Dezelfde dag reed ik door naar Eindhoven om het lichtspektakel Glow te bewonderen. Daar was weer veel moois te zien, waar ik erg van kon genieten, maar toch ook een blasé gevoel. Terwijl toch weer alles uit de kast wordt gehaald om Beleving te creëren. Vanwaar dat verschil, is dat een kwestie van verwachtingsmanagement? Het heeft denk ik te maken met het gevoel van verbondenheid dat de natuur kan geven, ik ben daar een onderdeel van. Een artistieke uiting behoort toe aan een ander, ik kan dat opnemen, waarderen, ervan genieten maar tegelijk ben ik ervan gescheiden. het behoort toe aan een ander.
Toch creëert kunst ook verbondenheid. De kunstenaar als regisseur. Daarvan was op Glow, het lichtkunst-evenement in Eindhoven, ook een heel mooi voorbeeld te zien. Een marktplein met omringende bebouwing volkomen ondergedompeld in kleur, inclusief de bezoekers. Samen met honderden anderen onderga ik iets, een soort magie die ons even uit tilt boven onze particuliere werkelijkheid. Een nieuw domein dat we als kinderen zonder schroom met elkaar kunnen delen. Op de foto’s kun je iets van die blijheid zien, al die mensen die enthousiast foto’s van elkaar maken. Het was een zeldzaam prachtige illusie. Toch weet ik dat ik diezelfde ervaring geen tweede keer kan hebben, niet nog eens op dezelfde argeloze manier verrast en gegrepen kan worden. Daarin verschilt het van de levende natuur.
Op deze prachtige herfstdag was ik uitgenodigd voor een stiltewandeling. Dat betekent dus in gezelschap maar zonder communicatie. Met je eigen gedachten. Ons werd ook nog een thema meegegeven om over te denken. Nou wandel ik al vaak genoeg in stilte, want met een camera valt verder weinig te converseren. Of je moet, zoals Tom Hanks met zijn volleybal Wilson, lang genoeg op een onbewoond eiland vastzitten.
Dus ik dacht een beetje na over de meerwaarde van het zwijgende gezelschap.
Van stilte is een mens zich over het algemeen weinig bewust. De natuurliefhebber geniet wel degelijk van stilte, maar wordt zich daarvan pas bewust wanneer die stilte wordt verstoord. Ook kan de wandelaar juist gespitst zijn op het horen van geluid, van vogels dan. Ook dan is de stilte belangrijk en weldadig, maar de aandacht is er niet op gericht.
Wanneer ik de natuur observeer, het licht, de kleuren, dan is de stilte als het ware een vanzelfsprekendheid, onderdeel van een totaalervaring. En daarbij filtert mijn brein ook nog eens de zintuiglijke informatie, waarop ik niet ben gefocust, weg. Maar nu loop ik in gezelschap. Als we dan van de natuur genieten, is er normaal gesproken wat uitwisseling, we maken elkaar bijvoorbeeld opmerkzaam op details. En dat mag nu niet. Ik ben mij zeer bewust van de stilte, maar op een onnatuurlijke manier, als een zwijgplicht. Dat wringt. En ik begin me ook ongemakkelijk te voelen met mijn camera. Horen ze de sluiter, zullen ze daar aanstoot aan nemen? Dus ik loop maar een beetje achterop, op mezelf genieten van deze mooie en inspirerende wandeling.
Weer veel leuke en interessante dingen gezien bij de Dutch Design Week. Volop aandacht voor verduurzaming, niet alleen in het industriële design maar ook in kunstzinnig design en mode. Niet dat het allemaal veel zoden aan de dijk zet, maar dit zijn de innovators, de gangmakers. Het gaat meer om de hoopvolle gedachte achter de gadgets, dat er een nieuw tijdperk aantreedt met volop kansen. Dat is volgens mij het idee van ‘Dutch Design’, niet zozeer Neerlands Glorie maar meer de spirit van kansen zien. Ik geef toe dat ik het thema ‘if not now, then when’ eerste instantie nogal pretentieus vond. Want sieraden uit restmaterialen, om maar wat te noemen, gaan het verschil niet maken, toch? Maar daar gaat het niet om. Waar het om gaat is dat er knoppen omgaan, dat mensen anders gaan denken over waarden. Dat heeft tijd nodig maar er is in elk geval een begin.