26 februari 2022
In Tilburg is een textielfabriek als industriëel erfgoed verbouwd tot een riante expositieruimte voor moderne kunst. Onlangs was ik er voor het werk van Kara Walker, maar ben hier wel vaker geweest. Onder andere voor werk van Richard Long en voor de lichtkunst van James Turrell. Dat soort abstracte kunst met platoonse geometrieën lijkt goed te kunnen gedijen in dit kale gebouw met grote vlakken, lange lijnen en repeterende elementen en de gelijkmatige lichtinval, die natuurlijk ook voor de oorspronkelijke gebruik van het gebouw belangrijk was. Het functionele omhulsel, gestript van zijn oorspronkelijke inhoud, verhoudt zich mooi tot die nieuwe inbreng van minimalistische vorm en textuur. Ik zag een wisselwerking van ruimte en vlakken en materialen die mij wel kon inspireren.
Maar bij de expressieve figuratieve kunst van Kara Walker was dat niet het geval. Het gebouw bevatte haar kunst als een overmaatse kleurloze doos, de verhouding was zoek. Zouden de kleine werkjes van Walker daarom zo geclusterd zijn, om op die manier samen een beetje tegenwicht te bieden? Dat is dan niet gelukt. Het leed van zwarte mensen valt in het niet bij de enorme witte wand, onbedoelde symboliek neem ik aan. Eerder was op deze zelfde plek werk van Gerhard Richter te zien, ook veel kleine vlakjes maar met meer samenhang; dat werk leek zich wel te verhouden tot de ruimte, misschien door de geabstraheerde voorstelling, of door een echo van herhalende vormen? Het deed mij weer beseffen, hoe belangrijk het is voor de beleving, dat gebouw en inhoud met elkaar communiceren. Hoe precies, dat is (ook) de kunst. Iets met maat, kleur en licht.
Enige vorm van samenhang is denk ik gewenst. Evident als ik wil dat de ruimte de inhoud versterkt, Frank Serra of Sol Lewitt zullen zich hier prima thuisvoelen, zoals een Vermeer zich thuisvoelt in het Mauritshuis. Ook als ik wil ik dat de ruimte neutraal is ten opzichte van de inhoud, is er een mate van congruentie nodig. Daar is geen vinger op te leggen maar je ziet het als het gelukt is. Of niet.