De Boekenmarkt
De Deventer boekenmarkt, een jaarlijkse highlight in boekenstad Deventer. Ook dit jaar weer een gezellge amalgaam van oude rotten in het tweedehandsboekenvak. Vaak markante figuren achter de uitgestalde boeken. Ze kennen elkaar en het is ook hun feestje. Je hebt er de groezelig ogende mannen van middelbare leeftijd, uiterlijkheden zijn niet aan hen besteed, maar vergis je niet, hun belezenheid is ongeveer evenredig met de sjofelheid van hun uiterlijke verschijning. Hier en daar een contrapunt van stijlvolle dames-van-stand, die regelrecht uit een Haagse hofhouding lijken te zijn gekomen, maar die zich ook prima op hun gemak voelen achter een marktkraam. En natuurlijk zijn er naast deze opvallende verschijningen ook de bescheiden ogende grijze mannen van de antiquariaten. Allen delen ze een passie voor het Boek en hun kennis is fenomenaal. Vraag naar een boek en vrijwel zeker kennen ze het, en de schrijver, en wat die nog meer geschreven heeft, en wanneer. En dat maakt indruk. Want zelf ken ik het overgrote deel niet.
Ik loop langs die kraampjes en soms, als ik wat treuzel, komt de vraag of ik iets van mijn gading bij zit. Ja dat is ongetwijfeld het geval, maar helaas kan ik dat maar zelden beoordelen. Duizenden en nog eens vele duizenden boeken met onbekende namen en enkel een titel om op af te gaan. Een mens heeft meer houvast nodig. Slenterend langs als die boeken, hun rugggen oppervlakkig scannend, moet mijn aandacht maar toevallig ergens door worden getrokken. Een bijzondere typografie, een opvallende bindwijze. Opvallend is dan ook het succes van series. Eenmaal op een bepaald spoor gekomen zoek ik daar mijn houvast, en ik vermoed velen met mij. Ik had mijn oog ooit laten vallen op de Russische Bibliotheek van uitgeverij Veen, opvallend strak vormgegeven door Gerrit Kouwenaar. Ik heb er al heel wat nu, maar waarom eigenlijk…nog meer delen voegt niets toe qua vormgeving. Ik kom wel op het spoor van minder bekende Russische schrijvers, dat is een min of meer toevallige bijkomstigheid. Dat streven om een serie compleet te krijgen is vaak irrationeel, maar wij zijn ermee behept en de commercie bedient ons graag: “Verzamel ze allemaal!” Opvallend, al die schrijvers van fantasieboeken die de ene na de andere Tolkien- of Auel-kloon produceren, niet één maar gelijk kloeke series met titels als Het Verborgen Paradijs of Kinderen Van De Maansteen. De bekende weg geeft houvast; verrast niet maar stelt ook niet teleur. Tientallen marktkramen puilen uit met met deze ‘bestsellers’, steevast uitgevoerd met goud- of zilverfoliedruk.
Het is niet gemakkelijk om op een ander spoor te komen, dat zit al in de beeldspraak besloten: wie wel eens fietst op een karrenspoor weet hoe lastig het kan zijn om daar uit te komen zonder even af te stappen. Maar lezen is een tijdrovende bezigheid, in dat licht is het de moeite waard om nieuwe sporen te zoeken, in plaats van meer van hetzelfde. Bijvoorbeeld door op recommandaties van anderen af te gaan.
Ondanks alle nieuwe technologie is het boek nog steeds in trek. Dat heeft denk ik ook wel te maken met de houdbaarheid. In mijn kasten staan boeken die ik al sinds mijn jeugd heb, terwijl digitale archieven en ook muziek van lieverlee onbruikbaar zijn geworden omdat de benodigde afspeelapparatuur er niet meer is. Wie heeft er nog een cassetterecorder, wie weet nog wat scsi is of zip. Tegen beter weten in bewaar ik zulke archieven, samen met de apparatuur. Maar alles veroudert en het is praktisch gesproken kansloos daar ooit nog iets van terug te zien. Boeken blijven daarentegen, weliswaar niet voor eeuwig maar in elk geval toch een mensenleven en dat is wat waard in deze tijd.